Als donderdag het Centraal Planbureau met de raming voor het begrotingstekort
in 2013 komt, kan het kabinet er niet langer omheen draaien. Er moet extra
worden bezuinigd. Voor misschien wel zeven miljard euro of meer.
Er is in Den Haag nog een stille hoop dat we de miljarden kunnen binnenhalen
door de economie te hervormen. Structureel aanpakken van de arbeidsmarkt, de
zorg, de huizenmarkt zou een nieuwe kaasschaafoperatie kunnen voorkomen.
Slimme bezuinigingen
Minister Verhagen van Economische Zaken, heeft het graag over ‘slimme
bezuinigingen’. Hij bedoelt dan bezuinigingen die de economie sneller doet
groeien. Maar voor slimme bezuinigingen en structurele hervormingen is het
te laat. Als het kabinet zich wil houden aan de zelfgekozen
begrotingsregels, en als men de op aandrang van Nederland aangescherpte
Europese normen niet wil overtreden, moet er snel geld komen.
In 2013 schiet het tekort door de stootblokken. Ongetwijfeld is het
onverstandig om midden in de recessie met nieuwe bezuinigingen en
lastenverzwaringen te komen. Die recessie wordt daar alleen maar dieper van.
Maar het kabinet kan en wil de automatische stabilisatoren niet laten werken
en zal het tekort gaan aanpakken.
Om de deadline te halen moet dat met de botte bijl. De snelste manier om aan
geld te komen is door de lasten te verhogen. Bezuinigingen – ook de domme –
zorgen pas met vertraging voor mooiere begrotingscijfers. Om het tekort snel
omlaag te brengen, moeten de lasten omhoog.
Hoe doe je dat? Hier vier tips voor de minister van Financiën die met korte
halen, snel thuis wil zijn.
1. Btw omhoog
Voor de kredietcrisis was het kabinet Balkenende 4 van plan om het hoge
btw-tarief te verhogen van 19 naar 20 procent. De opbrengst van die
verhoging zou worden gebruikt om de WW-premie voor werknemers af te
schaffen. Toen even later de crisis uitbrak, besloot toenmalig minister van
Financiën Wouter Bos de WW-premie wel te verlagen, maar de btw niet te
verhogen. Dit om de economie te stimuleren.
Dat was het stimuleringskabinet Balkenende. In het bezuinigingskabinet Rutte
kan de btw-verhoging alsnog worden doorgevoerd. Volgens sommen
van het Centraal Planbureau uit 2007 levert een btw van 20 procent, zo’n
twee miljard extra euro op. Dat is snel verdiend.
Het kabinet kan dat bedrag aanvullen met een verhoging van het lage
btw-tarief. Dat staat nu op 6 procent. Staatssecretaris Frans Weekers
speelde vorig jaar met het plan om het lage tarief helemaal af te schaffen.
Dat zou een extra btw-opbrengst kunnen opleveren van bijna 4 miljard euro!
Een alternatief is om de lijst met goederen en diensten waarvoor dat lage
tarief geldt, eens flink op te schonen. Want zijn zaken als konijnenvoer,
kauwgom, droogbloemen, tijdschriften, tochtjes per luchtballon, eten in een
restaurant, vermageringspillen, homeopathische toverdrankjes, een
permanentje bij de kapper, de sauna, echt eerste levensbehoeften? Zo nee,
waarom vallen ze dan onder het lage tarief? (Meer over de Bruto Toegevoegde
Waanzin van het lage tarief lees
je hier.)
2. AOW direct naar 66 jaar
In 2020 gaat de AOW-leeftijd met een jaar omhoog. Dat is pas over minimaal
tweeëneenhalf kabinet! Rutte 1 geeft ‘over je graf regeren’ een heel nieuwe
betekenis.
Als we het plan zeven jaar naar voren halen, levert dat een flinke besparing
op. In 2013 worden 107.000 Nederlandse mannen en evenveel vrouwen 65 jaar.
Afgaande op de statistieken krijgt waarschijnlijk een kwart daarvan
alleenstaanden AOW, van 1.079 euro per maand. Driekwart krijgt de 752 euro
per maand die voor samenwonenden geldt.
Zet de AOW-leeftijd per 1 januari 2013 op 66 jaar, en je bespaart gemiddeld
zes maanden AOW-uitkering voor deze groep. In totaal bedraagt de besparing
ruim een miljard euro. Dat is nog zonder de meevaller die De Jager mag
bijschrijven als een deel van niet-gepensioneerden blijft werken en
belasting blijft betalen
3. Eigenwoningforfait omhoog
Het is te laat om voor 2013 het debat over de hypotheekrenteaftrek te voeren,
en vervolgens de aftrek verminderen. Daar had het kabinet eerder mee moeten
beginnen. Maar er is wel een ‘vuile manier’ om de aftrek snel en zonder
dogmatische discussie te verminderen: verhoog het eigenwoningforfait.
Dat forfait is het bedrag dat huisbezitters bij hun inkomen moeten tellen,
omdat ze – volgens de logica van de Belastingdienst – ‘voordelen van de
eigen woning’ genieten. In de praktijk komt het eigenwoningforfait neer op
een korting op de hypotheekrenteaftrek. Wie het forfait verhoogt, verlaagt
de renteaftrek.
Als eigenwoningforfait geldt nu voor de meeste huizenbezitters een bedrag ter
waarde van 0,6 procent van de WOZ-waarde van de woning. Voor een huis van
drie ton bedraagt het forfait dus 1800 euro per jaar, of 150 euro per maand.
Dat is het ‘voordeel van de eigen woning’, volgens de huidige maatstaf.
In werkelijkheid is dat voordeel natuurlijk veel hoger. Je kunt in elk geval
geen huis van drie ton huren voor 150 euro per maand. Het Centraal
Planbureau schrijft daarom dat het eigenwoningforfait ‘een fractie
bedraagt van het toe te rekenen rendement van de eigen woning’. Reden genoeg
om het percentage van het forfait te verhogen. (Mits je de behoorlijk
vreemde redenering achter het eigenwoningforfait - belasten van voordelen
uit bezit - volgt.)
Momenteel brengt het eigenwoningforfait zo’n 2 miljard euro op. Verhoog het
percentage van 0,6 naar 0,9 en de Minister van Financiën kan een meevaller
van ongeveer een miljard inboeken.
4. Hogere winstbelasting
Het kabinet hoeft niet alleen consumenten, ouderen en huiseigenaren te
pakken. Er is ook geld te halen bij bedrijven. De afgelopen jaren is de
vennootschapsbelasting (vpb), keer op keer verlaagd, van 35 procent in 2001
tot 25 procent nu. Er is ook nog een laag tarief van 20 procent voor
bedrijven met minder dan twee ton winst.
De totale opbrengst van de vpb is in 2012 bijna 16 miljard euro. Verhoging van
het tarief van 25 naar 27 procent levert naar schatting ruim een miljard
euro op – tenzij bedrijven massaal wegvluchten voor het hogere tarief.
Maar waarheen zouden ze moeten vluchten? In Duitsland betaal je 30 procent, in
België zelfs 34 procent. Ook in Frankrijk (34,4 procent), Italië (27
procent) en het VK (26 procent) is de winstbelasting hoger. Bedrijven moeten
naar Finland (26 procent), Denemarken (25 procent), Oostenrijk (25 procent)
of Ierland (12,5 procent) om onder het nieuwe Nederlandse tarief te duiken.
Bij elkaar 9 miljard
Zo makkelijk is het gat op de begroting van De Jager te vullen. Vier simpele,
snel in te voeren lastenverzwaringen. Ze leveren bij elkaar ruim 9 miljard
euro op.
Okay, de koopkracht schiet omlaag en het bedrijfsleven houdt minder geld over
om te investeren. De recessie wordt waarschijnlijk dieper en langer. Dat zal
weer voor nieuwe tegenvallers zorgen. Maar de begrotingsdoelstellingen voor
2013 zijn gehaald. Kwestie van politieke prioriteiten stellen.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl